هشتمین سمپوزیوم مدیران حرفه ای پروژه

هشتمین سمپوزیوم مدیران حرفه ای پروژه در تاریخ 11 و 12 آبان برگزار شد

آقای مهندس خیری مدیر عامل ویستا فراز در این رویداد که به صورت مجازی برگزار شده است با موضوع مدیریت هشت بعدی پروژه به ارائه ی مطالب زیر  که مطالب عنوان شده به شرح زیر می باشد :

قبل از هر چیز چند اصطلاح را مرور می کنیم

“پروژه یک تلاش موقت برای رسیدن به یک هدف یکتاست “

“مدیر پروژه کسی است که فعالیت های پروژه را برای رسیدن به اهداف پروژه با دانش، هنر، مهارت و تکنیک هایی که دارد مدیریت می‌کند . “

در روش های جدید مدیریت پروژه، زمان پروژه عموما به زمان ساخت و اتمام پروژه محدود نمی شود، ارتباط معنادار و روزافزونی بین دوران ساخت و دوران بهره برداری در پروژه ها برقرار شده است و حتی در استاندارد جدید pmbok  با شماره ی هفت به

این قضیه خیلی جدی پرداخته شده است.

ما اگر فازهای یک پروژه ساخت را در نظر بگیریم، این فازها از زمان کانسپت شروع می‌شوند و نهایتا به مراحل طراحی، اجرا، تأمین تدارکات، پیش راه‌اندازی و راه‌اندازی می‌رسند.

اتفاقی که در پروژه می افتد وضوح تدریجی اطلاعات در طول زمان یک پروژه است و در اینجا دو مسئولیت بسیار مهم برای مدیر پروژه وجود دارد .

• نکته ی اول اینکه بتواند فرایند‌های مدیریت پروژه را در یک پروژه شناسایی کند و ابعاد آن را با پروژه‌ی خود متناسب کند بدین صورت که هرآنچه احتیاج نیست، در پروژه‌ی خود حذف کند یا آنجا که لازم است، اطلاعات و فرایند‌ها را ادغام کند و تحت کنترل خود بگیرد.

نکته ی دوم بحث تصمیم گیری و تصمیم سازی هست که مدیر پروژه می تواند در این راستا از ابزارهای متنوعی استفاده کند.

جدیدترین ابزارها مانند (اینترنت اشیاء) VR,AR,BIM,DRONE,IOT هستند، که ما امروز روی یکی از آنها که BIM  می‌باشد تمرکز

می کنیم و ابعاد و ارتباط آن را با مدیریت پروژه بررسی می‌نماییم.

تعریف اول : در حقیقت فرآیند هایی هستن که منجر به تولید یک مدل می‌شوند.

تعریف دوم :  مدل ساخته شده با استفاده از فرایندهایی که در مرحله‌ی اول تولید شده است، در اینجا، اطلاعات مختلف پروژه به آن لینک می‌شود و از لحظه‌ی کانسپت شدن یک پروژه تا هنگام بهره برداری و حتی بعد از آن که امکان تغییرات جدی در پروژه وجود دارد، این اطلاعات ذخیره می‌گردد.

تعریف سوم : در نهایت تیم مدیریتی پروژه مدلی که ساخته شده است را برای مدیریت پروژه در دوران ساخت استفاده خواهد کرد، این سه تعریف درواقع مکمل هم هستند .

قبل از اینکه به ادامه‌ی مباحث بپردازیم دو اصطلاح را در پروژه‌ها از دیدگاه bim برای شما بیان می کنیم، انواع اطلاعات:

• اطلاعات هندسی
• اطلاعات غیر هندسی

اطلاعات هندسی معمولا 10 درصد از اطلاعت پروژه را در برمی‌گیرند و 90% باقیمانده را اطلاعات غیرهندسی شامل می‌شوند .

ما اصطلاحا در صنعت بیم به اطلاعات هندسی  level of deatail و به اطلاعت غیر هندسی level of information  می‌گوییم و به مجموع این دو دسته از اطلاعات سطح وضوح پروژه می‌گوییم ، احتیاج نداریم که این اطلاعات کامل شوند تا بیم را در پروژه پیاده کنیم، چون از لحظه‌ای که پروژه ایده‌پردازی و کانسپت می‌شود می‌توانیم بیم را به کار ببریم.

به طور مثال یک پروژه‌ی پتروشیمی را که ما به همین روش کار کرده‌ایم بررسی می‌کنیم. شما در اینجا می‌بینید همواره از لحظه ای که کانسپت یک پروژه از لکه‌گذاری شروع میشود، بیم آغاز شده است و اعدادی که پیشرفت می کنند معادل مهندسی پایه و آلترناتیوهای مختلف مهندسی پایه، طرح انتخابی کارفرما، مهندسی دیتیل ، افزایش اطلاعات مهندسی تفضیلی، نقشه‌های ساخت و نهایتا نقشه‌های ازبیلت می‌باشند .

در بیم هشت بعد تا الان شناسایی شده است و شاید تا سال دیگر ابعاد نهم و دهم نیز به دست بیایند .

در اینجا به توضیح دو بعد اولیه نمی پردازیم چرا که بعد اول همان کانسپت و ایده‌ی تک خطی و بعد دوم نقشه های دو بعدی پروژه هستند و ما در بعد سوم که مدل سازی می‌باشد به مقوله ی بیم وارد می شویم.

در اینجا تمام پایه و اساس دانش ما بر یک مدل سه بعدی بنا شده است و در بعدهای بعدی به ترتیب زمان و هزینه یا بودجه ها را به این مدل اضافه می کنیم.  در اینجا تقریبا پروژه ی ما رو به اتمام است، در بعد ششم ما در فاز بهره برداری وارد میشویم و به این مبحث می پردازیم که چطور یک دارایی را مدیریت کنیم.

 همچنین در بعد هفتم به مسئله ی پایداری می پردازیم، امروزه یک کلمه ای که بر آن خیلی هم تاکید شده است و در pmbok6  هم مطرح شده است، مسئله‌ی خیرخواه بودن یک مدیر پروژه می‌باشد، به این معنی که هم برای سازمان خودش و هم برای محیط بیرون حتی محیط زیست بتواند خیرخواه باشد . در بعد هشتم مبحث ایمنی مطرح می شود که در آن پیشگیری از خطرات احتمالی در تمامی دوران حیات یک پروژه یعنی در زمان های طراحی، ساخت و بهره برداری بررسی می گردد و اخیرا بعد از پاندمی این مبحث بسیار مورد توجه قرار گرفته است.

در این عکس* هماهنگی و تناسب ابعاد و کاربردهای بیم را با حوزه های دانش استاندارد pmbok  می‌بینیم و همچنین به توضیح هر کدام از این اصطلاح ها و کارایی آن ها در مدیریت پروژه می‌پردازیم.

* این مطلب را بنده از مقاله ی آقای دکتر سعید رکوعی برداشت و باpmbok 6  به روز کرده ام.

اولین قسمت بحث یکپارچگی پروژه است، این درواقع به قول استاد من آقای واحدی “ستون فقرات یک پروژه” است همه ی هدف ما در بیم این است که بتوانیم تمام اطلاعات در طول کل حیات پروژه را به یک مدل سه بعدی متصل کنیم که این مدل به صورت جامع بتواند در اختیار بهره بردار قرار گیرد .

در بخش اسکوپ محدوده ی پروژه را نشان می دهد و در اینجا مهمترین چیز این است که این محدوده به درستی شناسایی بشود، بعد از آن نیز مشاهده می کنید که اجزاء پروژه قابل کنترل می‌شوند. معمولا مگا پروژه ها، پروژه‌هایی هستند که المان‌های زیادی دارند و با استفاده از بیم و یا استاندارد سیستم IFC شما می‌توانید المان‌های مختلف در پروژه را شناسایی کنید و به آنها ویژگی‌های مختلف چه از نظر زمان چه از نظر ریسک و هر معیار دیگری را اضافه نمایید .

در قسمت بعدی بحث زمان مطرح می‌باشد، آنچه که از زمان توقع داریم این است که اول زمان بندی را منطبق بر اسکوپ و آنچه که بایدها و نباید های لازم در پروژه هست دربیاوریم، دوم بتوانیم این زمان را کنترل کنیم. با استفاده از بیم و 4D به یکی از خاصیت‌های مهم و در حقیقت ارتباط درست و منطقی و یک به یکی بین اجزا و مدارک پروژه دست می‌یابیم و شما می‌توانید ببینید که تقدم و تأخرها آیا رعایت شده است یا خیر، علاوه بر آن شما در هنگام کنترل می‌توانید به صورت آنلاین و داینامیک تغییرات پلان و تغییرات واقعی را در کنار هم ببینید .

بعد پنجم

بحث بودجه یا هزینه‌ها را داریم هزینه‌های پروژه به دو بخش تقسیم می‌شود اول بخش‌های مربوط به بودجه و دوم بخش‌های مربوط به عوامل و کنترل هزینه‌های پروژه، 5D عملا مدلی که ما در 3D  ساختیم را با تمام اطلاعات هزینه‌های یک پروژه همگام می‌کند و مهمترین جایی که می‌توان از این ویژگی استفاده کرد، در بحث تغییراتی است که پیوسته در پروژه با آن روبه رو هستیم حال اگر شما یک سیستمی داشته باشید که بتواند به صورت آنلاین این تغییرات را متناسب با هزینه ها کنترل کند که شما بتوانید آن‌ها را به راحتی برای کارفرما توضیح دهید، یک مدیر پروژه موفق خواهید بود.

بعد ششم

در بخش quality مهمترین بخش، بخش مهندسی هست، آنجایی که اعضای مهندسی نمی‌توانند باهم کار کنند یا وقتی باهم کار کردند دچار تداخل بشوند. شما با بیم می توانید تداخل‌های بین واحد‌های مختلف مهندسی و تداخلات داخل هر کدام از واحدها را پیدا کنید آنها را شناسایی کنید و برای آنها راه حل ارائه دهید قبل از شروع یک پروژه!

این امر باعث کاهش هزینه‌ها، زمان و ریسک‌های پروژه خواهد شد این تداخلات می‌توانند جزئی یا بزرگ، سخت یا نرم باشند، اصطلاحات مختلفی برای آن‌ها تعریف میشود که البته فقط برای مسائل مهندسی نیست چرا که شما می‌توانید تداخلات هزینه‌ای یا زمانی را نیز شناسایی و مرتفع کنید  .

در بخش مدیریت نیروی انسانی همه می‌دانیم که نمی‌توان تمامی نیروهای یک پروژه را در یک جا جمع کرد و از همه‌ی آنها استفاده کرد با این team management شما می‌توانید در حقیقت یک تیمی را داشته باشید که در یک پلتفرم روی بیم کار می‌کنند و در این پلتفرم به صورت مجازی تمامی اطلاعات پروژه و مهندسی را بهم وصل می‌کند به این سیستم در بیم   record model  هم می‌گویند.

نهایتا اینکه در بحث  communication management  می‌‌دانیم که ارتباطات اساس کار یک مدیر پروژه هست و در بیم هم اصطلاحی داریم به نام محیط داده ای مشترک یا(CDE)  Common Data Enviroment به طور معمول اگر nنفرعوامل در پروژه داشته باشیم، nفاکتوریل ارتباطات بین آنها وجود دارد که مدیریت کردن آن، کار دشواری خواهد بود ولی وقتی از محیط داده‌ای مشترک استفاده می‌کنید عملا همه‌ی عوامل را به یک فضای مشترک متصل می‌کنید .

در بحث ریسک ما یک اصطلاحی داریم به نام  constructability  یعنی اینکه شما در طول زمان پروژه از ابتدا تا انتهای یک پروژه را می‌بینید. ما در ریسک دو عامل داریم، یکی احتمالات و دیگری اثرات رخداد آنهاست. به این معنی که هرچه به انتهای پروژه می‌رسیم اگر ریسکی اتفاق بیافتد اثر آن بیشتر خواهد بود، حال در بیم ما برای آنکه جلوی این اتفاق را بگیریم تمامی این احتمالات را به صورت پیش فرض و مجازی می‌سازیم و از آنها استفاده می‌کنیم. با این کار می‌توانیم از بسیاری صدمات انسانی و مالی جلوگیری کنیم .

در بحث مدیریت تدارکات شما می‌توانید با استفاده از بیم و مدل سه بعدی هم مقادیر پروژه را برآورد کنید و همچنین برای تامین اقلام پروژه برنامه‌ریزی کنید .

در بحث مدیریت ذینفعان مهمترین مسئله افزایش مشارکت مثبت آنها در پروژه است . شما با استفاده از یک تور مجازی می‌توانید به یک مفهوم مشترک بین خودتون و اعضای تیم و کارفرما برسید، همچنین آنها می توانند از پیشرفت های روز به روز و آنچه که میخواستید و نتیجه، آگاه شوند .

در نهایت می‌خواهیم بگوییم بیم روشی است برای توسعه ی پایدار ! نه یک نرم افزار بلکه مجموعه ای از نرم افزارهاست ، همچنین بیم یک مدل سه بعدی نیست بلکه تا الان حداقل یک مدل هشت بعدی است که پایگاهی برای دانش پروژه و سازمان می‌باشد.